พี่พรีม : อ๋อ...เจ้านี่ ถามเราว่า Who am I? (ชั้นคือใคร ?)
หนูจำไม : แล้วเจ้านี่คือใคร อะคะ
พี่พรีม : เจ้านี่เป็น "หนูทดลอง" ภาษาอังกฤษ เรียกว่า "guinea pig" เห็นน่ารักแบบนี้ก็อันตรายนะ
พี่พรีม : ถ้าเจ้านี่กัดเรา เราต้องฉีดวัคซีนป้องกันโรคด้วยนะ
หนูจำไม : วัคซีนอะไรคะ
พี่พรีม : วัคซีนป้องกันโรคบาดทะยัก (tetanus vaccine)และวัคซีนป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า (rabies vaccine) ซิจ๊ะ
หนูจำไม : แล้วทำไมเราต้องฉีดวัคซีนป้องกันโรคบาดทะยัก ด้วยละคะ
พี่พรีม : เดี๋ยว พี่เราให้ฟัง ตั้งแต่เหนือล่องใต้เลยนะ
แล้วพี่พรีมก็สาธ"ตา" เอ้ย...ไม่ใช่ สาธ"ยาย" ยาวมากว่า
โรคบาดทะยัก (tetanus) เกิดจากเชื้อ clostridium tetani ซึ่งเชื้อตัวนี้จะผลิตสารพิษ (exotoxin) ซึ่งสารพิษนี้จะไปจับกับปลายประสาท ซึ่งจะมีผลต่อระบบประสาท มีผลยับยั้งการหลั่งสารสื่อประสาท เกิดอาการดังนี้จ้า
1.กล้ามเนื้อหดตัว แข็งเกร็ง
2.หายใจลำบาก ขาดอากาศ ตัวเขียว ทำให้เส่ียชีวิตได้
3.ความดันโลหิตสูง หัวใจเต้นเร็ว
4.กรามแข็งเกร็ง อ้าปากยาก กลืนลำบาก
5.กล้ามเนื้อ คอ ไหล่ หลัง แข็งเกร็ง ปวด
6.ชัก
หนูจำไม : แล้วเราจะติดเชื้อนี้ได้ยังไงคะ ทางการหายใจหรอคะ
พี่พรีม : ไม่หรอกจ้า เจ้าเชื้่อนี้จะเข้าสู่ร่างกายเราได้หลายทาง เช่น การผ่าตัด (หากไม่ห้องผ่าตัดไม่ได้มาตรฐาน) แผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก การถูกแทงลึก ๆ จากการเป็นโรคหูชั้นกลางอักเสบ การติดเชื้อที่ฟัน การถอนฟัน สัตว์กัด การแท้ง การตั้งครรภ์คือ ผ่านทางสะดือในทารกแรกคลอดเช่น จากเครื่องมือที่ไม่สะอาดตัดสายสะดือ แผลถลอก การสัก แผลเรื้อรัง เช่น แผลเบาหวาน เป็นต้น (ข้อ A )
หนูจำไม : แล้วถ้าหนูโดนเจ้าตัว guinea pig กัด หนูจะใช้แอลกอฮอล์ หรือ povidine ทาเพื่อฆ่าเชื้อตัวนี้ โดยที่หนูไม่ต้องฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยักได้เปล่าคะ
พี่พรีม : ไม่ได้ทั้งหมดจ้า ดังนัั้น เราจึงจำเป็นต้องฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยัก จ้า
หนูจำไม : แล้วเจ้าเชื้อนี้ เรามักพบในบริเวณไหนคะ
พี่พรีม : เราจะพบในดิน ในลำไส้และอุจจาระของสัตว์ เช่น ม้า แกะ สุนัข แมว หนู ไก่ โค กระบือ เช่น ปุ๋ยคอก และบริเวณร้อนชื้น เป็นสนิม จ้า
หนูจำไม : แล้วถ้าเราต้องฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยัก เราต้องฉีดยังไงอ่ะคะ
พี่พรีม : ขึ้นอยู่กับลักษณะแผล และประวัติการเคยได้วัคซีนป้องกันบาดทะยัก จ้า
หนูจำไม : ยังไงอ่ะคะ
พี่พรีม :
1.ถ้าเราเคยได้รับวัคซีนป้องกันบาดทะยักมาก่อน เช่น dT, DT,DTP แต่น้อยกว่า 3 ครั้งหรือไม่ทราบว่าฉีดครบ3 เข็มหรือยัง แล้ว
1.1 หากเป็นแผลสะอาด ให้เราฉีดวัคซีนป้องกัน dT vaccine โดยที่ไม่ต้องฉีด TIG (tetanus immunoglobulin)
1.2 หากเป็นแผลสกปรก (แผลฉีกขาดและปนเปื้อนดิน ทราย หรือสิ่งสกปรก โดยเฉพาะแผลลึก ปากแผลเล็ก) ให้เราฉีด dT vaccine + TIG
2. ถ้าเราเคยได้รับวัคซีนป้องกันบาดทะยัก มาครบ 3 เข็มแล้ว
2.1 หากเป็นแผลสะอาด ให้เราฉีดวัคซีน dT vaccine กระตุ้น 1 เข็ม หลังจากได้รับวัคซีนเข็มสุดท้ายเกิน 10 ปี
2.2 หากเป็นแผลสกปรก ให้เราฉีดวัคซีน dT vaccine กระตุ้น 1 เข็ม หลังจากได้รับวัคซีนเข็มสุดท้ายเกิน 5 ปี
หนูจำไม : แล้วเราจะรู้ได้ยังไงคะว่าเราเคยได้ vaccine ป้องกันบาดทะยักหรือเปล่า
พี่พรีม : เราไม่รู้หรอกจ้า แต่โดยทั่วไป เด็กเล็ก มักจะได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันมาก่อน เมื่อตอนอายุ 2 เดือน 4 เดือน 6 เดือน 1.5 ปี 4-6 ปี 11-12 ปี หลังจากนั้นให้กระตุ้นทุก 10 ปี เพราะภูมิคุ้มกันโรคจะค่อย ๆ ลดลงตามกาลเวลา ซึ่งอาจไม่พอในการป้องกันโรค
หนูจำไม : แล้วถ้าเราจำไม่ได้ว่าฉีดไปหรือยัง แล้วเราไปฉีดซ้ำถี่กว่าที่เค้ากำหนด เราจะเป็นอะไรไหมคะ
พี่พรีม : เราก็อาจมีอาการปวดบริเวณที่ฉีดมาก มีอาการบวมแดงบริเวณที่ฉีด แต่ไม่ทำให้เป็นโรคบาดทะยัก
หนูจำไม : แล้วมีกรณีไหนที่หนูควรฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยัก บ้างอ่ะคะ
พี่พรีม : เช่น แผลถูกตะปูตำ หนามตำ มีดในบ้านบาด แผลจากอุบัติเหตุรถชน เศษแก้วจากกองขยะบาด สัตว์กัดเป็นแผล เป็นต้นจ้า และก็อ่านที่ (ข้อ A) ด้านบนเลยจ้า
หนูจำไม : เยอะจังคะ ถ้าอย่างนั้นหนู คงไม่ต้องทำอะไรแล้วละคะ ต่อไปนี้หรือจะไม่ทำครัว หนูจะไม่ตอกตะปู หนูจะไม่ขับรถ หนูจะไม่ทิ้งขยะ หนูจะไม่คลอดลูก หรือจะไม่ทำสวนขณะมีบาดแผลเพราะต้องใส่ปุ๋ยคอก หนูจะไม่สัก (tattoo) หนูจะไม่ขับรถ เพราะกลัวเป็นแผลอุบัติเหตุ เพราะหนูกลัวต้องฉีดวัคซีนค่ะ
พี่พรีม : กลัวไปซะทุกอย่างเลยนะจำไม ไม่ต้องทำถึงขนาดนั้น
หนูจำไม : ก็หนูกลัวนี่คะ เหมือนกลัวคุณครูตีเวลาทำการบ้านผิด หนูเลยไม่ทำส่งเลยค่ะ
พี่พรีม : โอ๋...จริงหรือจำไม
หนูจำไม : ก็ถ้าคุณครูบ่นมาก ๆ ตีหนูบ่อย ๆ หนูก็ไม่ส่งการบ้านจริง ๆ ค่ะ
พี่พรีม : เป็นนิสัยที่ไม่ดีนะครับ ไม่ควรทำแบบนี้อีกนะครับ และถ้าไปโดนสัตว์กัดหรือภาวะที่สงสัยว่าอาจติดเชื้อบาดทะยัก ก็ควรไปฉีดวัคซีนด้วยนะ การฉีดวัคซีนไม่น่ากลัวอย่างที่คิดหรอก
หนูจำไม : หนูจะเก็บไปคิดนะคะ (ปล. ทำหรือไม่ทำ ก็อีกเรื่องนะคะ )
พี่พรีม : ดื้อจริงนะเรา ไป...กลับบ้านได้แล้ว เดี๋ยว..พี่ไปส่ง เดี๋ยวคุณแม่บ่น
หนูจำไม : ค่า.....
ปล.อย่าเชื่อผมมากนะครับ ถ้าไม่มั่นใจว่าข้อมูลถูกต้อง ครบถ้วนหรือไม่ ลองไปหาอ่านที่เอกสารอ้างอิงด้านล่างนะครับ
พี่พรีม : เดี๋ยว พี่เราให้ฟัง ตั้งแต่เหนือล่องใต้เลยนะ
แล้วพี่พรีมก็สาธ"ตา" เอ้ย...ไม่ใช่ สาธ"ยาย" ยาวมากว่า
โรคบาดทะยัก (tetanus) เกิดจากเชื้อ clostridium tetani ซึ่งเชื้อตัวนี้จะผลิตสารพิษ (exotoxin) ซึ่งสารพิษนี้จะไปจับกับปลายประสาท ซึ่งจะมีผลต่อระบบประสาท มีผลยับยั้งการหลั่งสารสื่อประสาท เกิดอาการดังนี้จ้า
1.กล้ามเนื้อหดตัว แข็งเกร็ง
2.หายใจลำบาก ขาดอากาศ ตัวเขียว ทำให้เส่ียชีวิตได้
3.ความดันโลหิตสูง หัวใจเต้นเร็ว
4.กรามแข็งเกร็ง อ้าปากยาก กลืนลำบาก
5.กล้ามเนื้อ คอ ไหล่ หลัง แข็งเกร็ง ปวด
6.ชัก
หนูจำไม : แล้วเราจะติดเชื้อนี้ได้ยังไงคะ ทางการหายใจหรอคะ
พี่พรีม : ไม่หรอกจ้า เจ้าเชื้่อนี้จะเข้าสู่ร่างกายเราได้หลายทาง เช่น การผ่าตัด (หากไม่ห้องผ่าตัดไม่ได้มาตรฐาน) แผลไฟไหม้ น้ำร้อนลวก การถูกแทงลึก ๆ จากการเป็นโรคหูชั้นกลางอักเสบ การติดเชื้อที่ฟัน การถอนฟัน สัตว์กัด การแท้ง การตั้งครรภ์คือ ผ่านทางสะดือในทารกแรกคลอดเช่น จากเครื่องมือที่ไม่สะอาดตัดสายสะดือ แผลถลอก การสัก แผลเรื้อรัง เช่น แผลเบาหวาน เป็นต้น (ข้อ A )
หนูจำไม : แล้วถ้าหนูโดนเจ้าตัว guinea pig กัด หนูจะใช้แอลกอฮอล์ หรือ povidine ทาเพื่อฆ่าเชื้อตัวนี้ โดยที่หนูไม่ต้องฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยักได้เปล่าคะ
พี่พรีม : ไม่ได้ทั้งหมดจ้า ดังนัั้น เราจึงจำเป็นต้องฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยัก จ้า
หนูจำไม : แล้วเจ้าเชื้อนี้ เรามักพบในบริเวณไหนคะ
พี่พรีม : เราจะพบในดิน ในลำไส้และอุจจาระของสัตว์ เช่น ม้า แกะ สุนัข แมว หนู ไก่ โค กระบือ เช่น ปุ๋ยคอก และบริเวณร้อนชื้น เป็นสนิม จ้า
หนูจำไม : แล้วถ้าเราต้องฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยัก เราต้องฉีดยังไงอ่ะคะ
พี่พรีม : ขึ้นอยู่กับลักษณะแผล และประวัติการเคยได้วัคซีนป้องกันบาดทะยัก จ้า
หนูจำไม : ยังไงอ่ะคะ
พี่พรีม :
1.ถ้าเราเคยได้รับวัคซีนป้องกันบาดทะยักมาก่อน เช่น dT, DT,DTP แต่น้อยกว่า 3 ครั้งหรือไม่ทราบว่าฉีดครบ3 เข็มหรือยัง แล้ว
1.1 หากเป็นแผลสะอาด ให้เราฉีดวัคซีนป้องกัน dT vaccine โดยที่ไม่ต้องฉีด TIG (tetanus immunoglobulin)
1.2 หากเป็นแผลสกปรก (แผลฉีกขาดและปนเปื้อนดิน ทราย หรือสิ่งสกปรก โดยเฉพาะแผลลึก ปากแผลเล็ก) ให้เราฉีด dT vaccine + TIG
2. ถ้าเราเคยได้รับวัคซีนป้องกันบาดทะยัก มาครบ 3 เข็มแล้ว
2.1 หากเป็นแผลสะอาด ให้เราฉีดวัคซีน dT vaccine กระตุ้น 1 เข็ม หลังจากได้รับวัคซีนเข็มสุดท้ายเกิน 10 ปี
2.2 หากเป็นแผลสกปรก ให้เราฉีดวัคซีน dT vaccine กระตุ้น 1 เข็ม หลังจากได้รับวัคซีนเข็มสุดท้ายเกิน 5 ปี
หนูจำไม : แล้วเราจะรู้ได้ยังไงคะว่าเราเคยได้ vaccine ป้องกันบาดทะยักหรือเปล่า
พี่พรีม : เราไม่รู้หรอกจ้า แต่โดยทั่วไป เด็กเล็ก มักจะได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันมาก่อน เมื่อตอนอายุ 2 เดือน 4 เดือน 6 เดือน 1.5 ปี 4-6 ปี 11-12 ปี หลังจากนั้นให้กระตุ้นทุก 10 ปี เพราะภูมิคุ้มกันโรคจะค่อย ๆ ลดลงตามกาลเวลา ซึ่งอาจไม่พอในการป้องกันโรค
หนูจำไม : แล้วถ้าเราจำไม่ได้ว่าฉีดไปหรือยัง แล้วเราไปฉีดซ้ำถี่กว่าที่เค้ากำหนด เราจะเป็นอะไรไหมคะ
พี่พรีม : เราก็อาจมีอาการปวดบริเวณที่ฉีดมาก มีอาการบวมแดงบริเวณที่ฉีด แต่ไม่ทำให้เป็นโรคบาดทะยัก
หนูจำไม : แล้วมีกรณีไหนที่หนูควรฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยัก บ้างอ่ะคะ
พี่พรีม : เช่น แผลถูกตะปูตำ หนามตำ มีดในบ้านบาด แผลจากอุบัติเหตุรถชน เศษแก้วจากกองขยะบาด สัตว์กัดเป็นแผล เป็นต้นจ้า และก็อ่านที่ (ข้อ A) ด้านบนเลยจ้า
หนูจำไม : เยอะจังคะ ถ้าอย่างนั้นหนู คงไม่ต้องทำอะไรแล้วละคะ ต่อไปนี้หรือจะไม่ทำครัว หนูจะไม่ตอกตะปู หนูจะไม่ขับรถ หนูจะไม่ทิ้งขยะ หนูจะไม่คลอดลูก หรือจะไม่ทำสวนขณะมีบาดแผลเพราะต้องใส่ปุ๋ยคอก หนูจะไม่สัก (tattoo) หนูจะไม่ขับรถ เพราะกลัวเป็นแผลอุบัติเหตุ เพราะหนูกลัวต้องฉีดวัคซีนค่ะ
พี่พรีม : กลัวไปซะทุกอย่างเลยนะจำไม ไม่ต้องทำถึงขนาดนั้น
หนูจำไม : ก็หนูกลัวนี่คะ เหมือนกลัวคุณครูตีเวลาทำการบ้านผิด หนูเลยไม่ทำส่งเลยค่ะ
พี่พรีม : โอ๋...จริงหรือจำไม
หนูจำไม : ก็ถ้าคุณครูบ่นมาก ๆ ตีหนูบ่อย ๆ หนูก็ไม่ส่งการบ้านจริง ๆ ค่ะ
พี่พรีม : เป็นนิสัยที่ไม่ดีนะครับ ไม่ควรทำแบบนี้อีกนะครับ และถ้าไปโดนสัตว์กัดหรือภาวะที่สงสัยว่าอาจติดเชื้อบาดทะยัก ก็ควรไปฉีดวัคซีนด้วยนะ การฉีดวัคซีนไม่น่ากลัวอย่างที่คิดหรอก
หนูจำไม : หนูจะเก็บไปคิดนะคะ (ปล. ทำหรือไม่ทำ ก็อีกเรื่องนะคะ )
พี่พรีม : ดื้อจริงนะเรา ไป...กลับบ้านได้แล้ว เดี๋ยว..พี่ไปส่ง เดี๋ยวคุณแม่บ่น
หนูจำไม : ค่า.....
ปล.อย่าเชื่อผมมากนะครับ ถ้าไม่มั่นใจว่าข้อมูลถูกต้อง ครบถ้วนหรือไม่ ลองไปหาอ่านที่เอกสารอ้างอิงด้านล่างนะครับ
เอกสารอ้างอิง :
https://www.cdc.gov/rabies/exposure/animals/domestic.html
ตำราวัคซีน
haamor.com
haamor.com
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น